Model faznog pristupanja u praksi

 Ideja članstva Srbije u Evropskoj uniji rođena je nakon Samita u Solunu 2003. godine, međutim i 20 godina nakon Samita članstvo ostaje neostvarena ideja. U slučaju Srbije, identifikovano je nekoliko spornih pitanja koja su uticala na to da se projekat članstva ne završi uspešno. Sa jedne strane, prisutni su unutrašnji problemi koji su sprečili ili usporili Srbiju na put ka članstvu u EU.

Neka od glavnih dešavanja karakteristična za Srbiju u poslednjih 20 godina su saradnja sa Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ), raspad državne zajednice Srbije i Crne Gore, secesija Kosova, ne­mogućnost osnaživanja vladavine prava i demokratsko nazadovanje. Sa druge strane, u istom periodu EU se susrela sa integracijom 13 novih država članica, svetskom ekon­omskom krizom, terorističkim pretnjama i napadima, migrantskom krizom, Bregzitom, demokratskim nazadovanjem u određenim državama članicama, pandemijom COVID-19 i ratom u Ukrajini. Mnogi od ovih izazova su zajednički i za Srbiju i za EU, poput svetske ekonomske krize, migrantske krize, pandemije i rata u Ukrajini. Svi ovi događaji su oči­gledno uticali na politiku proširenja EU, koja više nije toliko uspešna kao što je bila pre 2004.

Put Srbije do punopravnog članstva u EU je dosad bio trnovit, okarakterisan nedostatkom na­pretka i problematičnim odnosima između dva aktera. Model faznog pristupanja je predložen u oktobru 2021. godine kako bi pomogao da se oživi proces pristupanja EU za države kandidate kao i da u isto vreme omogući EU da izvrši unutrašnje reforme bez potrebe da dalje odlaže proces proširenja. Ovaj rad ima za cilj da pruži detaljni prikaz kako bi Model, kada bi bio prihvaćen uticao na proces EU integracija Srbije.

Dakle, sam rad pruža analizu kako bi model mogao da se sprove­de u praksi tako što identifikuje mane trenutnog pristupa EU proširenju, precizirajući konkretne probleme specifične za Srbiju u primeni Modela, pružajući analizu zainteresovanih strana i pro­cenjujući nivo spremnosti za članstvo kroz kvanitifikaciju ocena Evropske komisije iz godišnjeg izveštaja o Srbiji za 2022. godinu kao i utvrđivanje šta je potrebno da se uradi u slučaju Srbije kako bi napredovala u svakoj fazi.